https://fremont.ninkilim.com/articles/equation_of_everything/nl.html
Op het hoogste niveau van abstractie kan onze kennis van het fysieke universum worden samengevat in één symbolische uitdrukking. Geschreven in de taal van padintegralen luidt deze als volgt:
\[ W = \int_{k<\Lambda} [Dg][DA][D\psi][D\Phi] \, \exp \left\{ i \int d^4x \, \sqrt{-g} \, \Bigg[ \frac{m_p^2}{2} R - \tfrac{1}{4} F^a_{\mu\nu} F^{a\mu\nu} + i \bar{\psi}^i \gamma^\mu D_\mu \psi^i + \big(\bar{\psi}_L^i V_{ij} \Phi \psi_R^j + h.c.\big) - |D_\mu \Phi|^2 - V(\Phi) \Bigg] \right\}. \]
Deze uitdrukking, dicht en compact, is de padintegraalvorm van het Standaardmodel plus zwaartekracht. Het verenigt kwantummechanica, ruimtetijd, materie, krachten en massaopwekking in één kader. Laten we het stap voor stap ontleden.
De voorfactor
\[ W = \int [Dg][DA][D\psi][D\Phi] \; e^{iS} \]
is de genererende functionaal van de kwantumveldentheorie.
Het stelt dat om elk proces te berekenen, men moet sommeren over alle mogelijke veldconfiguraties: geometrieën \(g\), gaugevelden \(A\), fermionvelden \(\psi\) en het Higgs-veld \(\Phi\). Elke configuratie draagt bij met een gewicht \(e^{iS}\), waarbij \(S\) de actie is.
Dit is de essentie van kwantummechanica uitgebreid naar velden: de realiteit is het interferentiepatroon van alle mogelijke geschiedenissen.
De term
\[ \frac{m_p^2}{2} R \]
vertegenwoordigt de Einstein-Hilbert-actie, waarbij \(R\) de Ricci-scalaire kromming is en \(m_p\) de gereduceerde Planck-massa.
Het codeert algemene relativiteitstheorie: ruimtetijd is dynamisch en kromt door de aanwezigheid van energie en momentum.
Hoewel de kwantumconsistentie van zwaartekracht nog onopgelost is, drukt de opname van deze term onze beste effectieve theorie van ruimtetijd uit.
\[ -\tfrac{1}{4} F^a_{\mu\nu} F^{a\mu\nu} \]
Deze compacte term codeert de dynamica van de gaugevelden: gluonen (sterke kracht), W- en Z-bosonen (zwakke kracht) en het foton (elektromagnetisme). Het symbool \(F^a_{\mu\nu}\) generaliseert de elektromagnetische veldtensor naar niet-abelse Yang-Mills-velden.
Uit deze enkele structuur kan men Maxwells vergelijkingen afleiden in de abelse limiet, evenals de volledige machinerie van kwantumchromodynamica (QCD) en de elektrozwakke theorie.
\[ i \bar{\psi}^i \gamma^\mu D_\mu \psi^i \]
Dit is de Dirac-actie voor fermionen: quarks en leptonen. De index \(i\) loopt over drie generaties.
De covariante afgeleide \(D_\mu\) koppelt materievelden aan gaugevelden, wat consistentie met de symmetrieën van het Standaardmodel waarborgt.
Dit is de wiskundige uitspraak van hoe materie-deeltjes zich voortplanten en interageren met krachten.
\[ \bar{\psi}_L^i V_{ij} \Phi \psi_R^j + h.c. \]
Deze termen beschrijven de Yukawa-interacties: de koppelingen van fermionen aan het Higgs-veld \(\Phi\).
Zodra het Higgs-veld een vacuümverwachtingswaarde krijgt, vertalen deze interacties zich in fermionmassa’s.
De coëfficiënten \(V_{ij}\) coderen de structuur van smaakvermenging (bijvoorbeeld de CKM-matrix voor quarks).
\[ - |D_\mu \Phi|^2 - V(\Phi) \]
Hier bevindt zich het Higgs-veld zelf.
De kinetische term \(|D_\mu \Phi|^2\) koppelt het aan gaugebosonen, terwijl het potentiaal
\[ V(\Phi) = \mu^2 \Phi^\dagger \Phi + \lambda (\Phi^\dagger \Phi)^2 \]
spontane symmetriebreking aandrijft.
Dit breekt \(SU(2)_L \times U(1)_Y \to U(1)_{em}\), waardoor massa wordt gegeven aan de W- en Z-bosonen terwijl het foton massaloos blijft.
De ontdekking van het Higgs-boson bij CERN in 2012 bevestigde dit kader.
Samen genomen drukt deze actie uit:
Het is niet de ultieme “theorie van alles” — het laat donkere materie, donkere energie en een volledige kwantumtheorie van zwaartekracht buiten beschouwing — maar het is de meest complete beschrijving van de realiteit die de mensheid tot nu toe heeft bereikt.
Als een andere intelligentie ons zou vragen om verantwoording af te leggen over de natuurwetten, zouden we deze vergelijking presenteren.
Het is geen poëzie, maar het draagt een diepe schoonheid: één uitdrukking die de dynamica van ruimte, tijd, materie en interactie codeert.
Dit is ons huidige begrip van het universum, gecondenseerd in wiskunde.